Ο Όρλιακας είναι ένα βουνό της Πίνδου, με υψόμετρο 1.453 μέτρα, που βρίσκεται στο νομό Γρεβενών.

Η ετυμολογία του ονόματος προέρχεται από το Όρλυγξ-Όρλυγκας που πιθανώς πηγάζει από τις λέξεις «όρος» και «λύγκας», καθώς κατά την αρχαιότητα το βουνό ήταν γεμάτο από αγριόγατες, τους λύγκες. Αργότερα, αυτά τα υπέροχα ζώα, μη επιθυμώντας επαφή με τον άνθρωπο, αποσύρθηκαν στα δύσβατα και πιο άγρια μέρη των Γρεβενών (Βάλια Κάλντα) και την θέση των λύγκων κατέλαβαν οι λύκοι.

Το δάσος του Όρλιακα, είναι ένα από τα πιο σημαντικά οικοσυστήματα της Ελλάδας. Εκτείνεται στις πλαγιές του βουνού και φιλοξενεί μια πλούσια χλωρίδα και πανίδα.

Χλωρίδα

Η χλωρίδα του Όρλιακα είναι ιδιαίτερα ποικιλόμορφη. Στο δάσος συναντάμε είδη δέντρων όπως έλατα, μαυρόπευκα, βελανιδιές, σφεντάμια, λεύκες, φτέλιες, φλαμουριές, φράξους, οστρυές, οξυές, τον σπάνιο ίταμο και μια μεγάλη ποικιλία άγριων και ημιάγριων καρποφόρων όπως σορβιές, τρικουκιές, κρανιές, αγριομηλιές, αγριοαχλαδιές, αγριοκερασιές, αγριοκορομηλιές.

Τα φυλλοβόλα είδη του δάσους, όπως τα σφεντάμια, οι λεύκες και τα φράξοι, δίνουν στο δάσος μια ιδιαίτερη ομορφιά το φθινόπωρο, όταν τα φύλλα τους αλλάζουν χρώμα.

Η χλωρίδα του δάσους συμπληρώνεται από μια μεγάλη ποικιλία αγριολούλουδων και πολλά είδη ορχεοειδών.

Πανίδα

Η πανίδα του Όρλιακα είναι επίσης πλούσια, με κυρίαρχα είδη τα άγρια ζώα. Στο δάσος συναντάμε μεγάλα θηλαστικά με πρώτη την αρκούδα αλλά και τους λύκους, τα ζαρκάδια, τα αγριογούρουνα και τις αγριόγατες.

Η περιοχή είναι επίσης σημαντική για την ορνιθοπανίδα, καθώς φιλοξενεί πολλά είδη πουλιών, όπως τον σπάνιο μαυροπελαργό, το χρυσογέρακο, το ασπροπάρης, φιδαετούς, γερακίνες, αλλά και μεγάλο πληθυσμό από κιρκινέζια.

Γεωμορφολογία

Ο Όρλιακας βρίσκεται σε μια περιοχή με έντονη γεωμορφολογία. Σύμφωνα με τις μελέτες της Dr. Annie Rassios για το Γεωπάρκο Γρεβενών, ο Όρλιακας είναι ένα από τα πιο παλιά βουνά του πλανήτη, η ηλικία του οποίου ξεπερνάει τα 300.000.000 χρόνια. Υπήρχε ως ύφαλος του Ωκεανού της Τηθύος όταν υπήρξε η υπερήπειρος Παγγαία.

Μεγάλα απολιθώματα που ονομάζονται ρουδιστίτες και έχουν σχήμα γιγαντιαίου σαλιγκαριού, βρίσκονται μέσα στον ασβεστόλιθο στο δρόμο μεταξύ των χωριών Ζιάκας και Σπηλαίο.

Το βουνό Όρλιακας, στο οποίο βρίσκεται το δάσος, έχει απόκρημνες πλαγιές και εντυπωσιακά φαράγγια. Το φαράγγι του Όρλιακα είναι ένα από τα πιο σημαντικά γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής. Το φαράγγι έχει μήκος περίπου 10 χιλιόμετρα και είναι ιδιαίτερα στενό και απόκρημνο.

Ιστορία

Ο Όρλιακας έχει μια μακρά και πλούσια ιστορία. Στην αρχαιότητα, η περιοχή ήταν κατοικημένη από τους Μακεδόνες. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, ο Όρλιακας αποτελούσε σημαντικό πέρασμα για όσους ήθελαν να κινηθούν ανάμεσα στη Μακεδονία, την Ήπειρο και τη Θεσσαλία.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Όρλιακας υπήρξε μέρος της εξέγερσης της Δυτικής Μακεδονίας εναντίον των Τούρκων. Η μάχη του Σπηλαίου, που έλαβε χώρα στις 28 Μαΐου 1854, είναι μια από τις σημαντικότερες μάχες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Το χωριό Ζιάκας είναι μια εξαιρετική βάση για εξερεύνηση του Όρλιακα. Από το χωριό ξεκινούν πολλά μονοπάτια πεζοπορίας και ορειβασίας που οδηγούν σε διάφορα σημεία του βουνού.